CÂU CHUYỆN KHÁCH HÀNG: THIẾU MÁU THIẾU SẮT Ở TUỔI HỌC ĐƯỜNG - ỔN ĐỊNH SAU 3 THÁNG ĐIỀU TRỊ

📍 Bé N 14 tuổi học sinh lớp 8, sống tại TPHCM) không có triệu chứng đặc biệt, chỉ thỉnh thoảng than mệt khi tham gia thể thao và đau đầu thoáng qua. Nhân dịp sắp vào năm học mới được mẹ dẫn đi khám sức khỏe tổng quát và phát hiện thiếu máu do thiếu sắt và điều trị kịp thời trước khi bước vào năm học mới.

1️⃣ ĐÁNH GIÁ LÂM SÀNG  

👩🏻‍⚕️ Khi thăm khám, bác sĩ ThS. BS. Sử Thị Như Ngọc - Chuyên Khoa Nhi nhận thấy da và niêm mạc của bé hơi nhợt, không hồng hào như thông thường. Bé không sốt, không có dấu hiệu viêm nhiễm cấp tính hay rối loạn tiêu hóa, chiều cao và cân nặng đều nằm trong khoảng trung bình so với lứa tuổi.

▶️ Khai thác kỹ hơn về chế độ ăn và thói quen sinh hoạt, bác sĩ ghi nhận: 

▪️ Bé thường ăn sáng sơ sài, đôi khi chỉ uống sữa hoặc ăn bánh ngọt. 

▪️ Trong các bữa chính, lượng thịt đỏ, cá và rau xanh đậm là những nguồn cung cấp sắt quan trọng lại còn hạn chế. 

▪️ Bé đã có kinh nguyệt hơn 2 năm, không rong kinh nhưng lượng kinh mỗi kỳ khá nhiều, đồng thời ăn uống ít hơn trong những ngày hành kinh vì đau bụng nhẹ. 

▪️ Gia đình không có tiền căn thiếu máu 

🔔 Sự kết hợp giữa chế độ ăn thiếu thực phẩm giàu sắt và mất máu sinh lý hàng tháng khiến bác sĩ nghi ngờ tình trạng thiếu máu do thiếu sắt – một vấn đề không hiếm gặp ở tuổi học đường, nhưng thường bị bỏ sót vì trẻ vẫn sinh hoạt bình thường. 
 
▶️ Để đánh giá nguyên nhân gây thiếu máu, bác sĩ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm máu, bao gồm: 

▪️ Công thức máu (CBC) để kiểm tra số lượng và kích thước hồng cầu. 

▪️ Định lượng ferritin huyết thanh nhằm đánh giá lượng sắt dự trữ trong cơ thể. 

🔔 Kết quả xét nghiệm cho thấy: 

▪️ Huyết sắc tố (Hb) thấp hơn ngưỡng bình thường so với lứa tuổi. 

▪️ Hồng cầu nhỏ và nhược sắc, phù hợp với kiểu thiếu máu do thiếu sắt. 

▪️ Ferritin máu giảm rõ rệt, chứng tỏ dự trữ sắt trong cơ thể rất thấp. 

2️⃣ CHẨN ĐOÁN 

▶️ Xác định: Thiếu máu do thiếu sắt 

▶️ Nguyên nhân có thể: 

▪️ Chế độ ăn chưa đầy đủ, đặc biệt thiếu các thực phẩm chứa sắt dễ hấp thu như thịt đỏ, gan, cá, trứng. 

▪️ Mất sắt định kỳ qua chu kỳ kinh nguyệt, đặc biệt trong những kỳ hành kinh lượng nhiều. 

▪️ Nhu cầu sắt tăng trong giai đoạn phát triển. 

3️⃣ HƯỚNG DẪN ĐIỀU TRỊ  

Sau khi xác định nguyên nhân, bác sĩ hướng dẫn điều trị theo hai hướng song song: 
▶️ Bổ sung sắt điều trị: 

▪️ Sử dụng thuốc sắt đường uống theo liều lượng phù hợp cân nặng và mức độ thiếu máu. 

▪️ Uống khi bụng rỗng (trước ăn 1 giờ hoặc sau ăn 2 giờ) để hấp thu tốt hơn. 

▪️ Thường cần duy trì ít nhất 3 tháng sau khi Hb trở về bình thường để tái tạo dự trữ sắt.️ ️

▶️ Điều chỉnh chế độ ăn: 

▪️ Tăng thực phẩm giàu sắt dễ hấp thu: thịt bò, thịt heo nạc, gan gà, cá, trứng. 

▪️ Kết hợp thực phẩm giàu vitamin C (cam, quýt, bưởi, ổi, cà chua) trong mỗi bữa ăn để tăng hấp thu sắt. 

▪️ Hạn chế: bánh ngọt, snack, trà sữa, nước ngọt có ga – vừa ít giá trị dinh dưỡng, vừa cản trở hấp thu vi chất. 

▪️ Với trẻ có chu kỳ kinh nhiều, cần tăng cường thực phẩm giàu sắt hơn trong những ngày hành kinh. 

3️⃣ KẾT QUẢ SAU ĐIỀU TRỊ: 

Sau 3 tháng tuân thủ phác đồ điều trị và cải thiện chế độ ăn, Bé N tái khám tại CarePlus với kết quả đáng khích lệ: 

▪️ Huyết sắc tố (Hb) đã trở về ngưỡng bình thường theo lứa tuổi. 

▪️ Ferritin tăng rõ rệt, cho thấy dự trữ sắt được phục hồi tốt. 

▪️ Bé hết cảm giác mệt khi vận động, không còn đau đầu thoáng qua. 

▪️ Thói quen ăn sáng được cải thiện, bé chủ động chọn thực phẩm giàu sắt & vitamin C hơn. 

Bác sĩ đánh giá bé đáp ứng điều trị tốt, sức khỏe ổn định và đủ nền tảng thể lực cho giai đoạn học tập và vận động sắp tới. Bé tiếp tục được hướng dẫn duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng và tái khám định kỳ để theo dõi dự trữ sắt lâu dài, đặc biệt trong giai đoạn dậy thì. 

⚠️ LƯU Ý QUAN TRỌNG: 

❗️ Thiếu máu thiếu sắt nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể ảnh hưởng đến tập trung học tập, trí nhớ và sức khỏe tổng thể. 

❗️ Sau điều trị, trẻ nên tái khám và kiểm tra công thức máu định kỳ 3–6 tháng/lần để đảm bảo dự trữ sắt được phục hồi. 

📢 PHÒNG NGỪA THIẾU MÁU THIẾU SẮT Ở TUỔI HỌC ĐƯỜNG 

▶️ Thiếu máu thiếu sắt không chỉ gặp ở trẻ nhỏ mà còn rất phổ biến ở lứa tuổi dậy thì, đặc biệt là bé gái. Tình trạng này thường diễn tiến âm thầm, dễ bị bỏ qua nếu không khám định kỳ. 

🔔 Để phòng ngừa, cha mẹ nên: 

▪️ Duy trì bữa ăn đủ 4 nhóm chất, đặc biệt chú trọng thực phẩm giàu sắt và vitamin C. 

▪️ Khuyến khích trẻ ăn uống đầy đủ các bữa. 

▪️ Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của bé gái, nhất là khi lượng kinh nhiều hoặc kéo dài. 

▪️ Xổ giun định kỳ 

▪️ Khám sức khỏe định kỳ mỗi năm, giúp phát hiện sớm thiếu máu, thiếu vi chất hoặc các vấn đề sức khỏe khác 

🔸 Một buổi khám tổng quát tưởng chừng đơn giản đôi khi lại là cơ hội để phát hiện sớm những thiếu hụt quan trọng, giúp trẻ bước vào năm học mới với thể lực và tinh thần tốt nhất.