BONG GÂN CỔ CHÂN KHI CHƠI MÔN VỢT - DỄ BỊ BỎ QUA NHƯNG HẬU QUẢ KHÓ LƯỜNG

🏸 Các môn thể thao dùng vợt đang trở thành “trend” với đa dạng thể loại như pickle ball, cầu lông, tennis, bóng bàn..., tuy nhiên cũng tiềm ẩn nguy cơ chấn thương phổ biến: bong gân cổ chân. Một cú tiếp đất sai tư thế, trượt chân khi đổi hướng hay bật nhảy đột ngột,... đều có thể khiến dây chằng quanh mắt cá bị giãn hoặc tổn thương. 

❗ Điều đáng nói là đa số người chơi thường chủ quan, thường tự xử lý giảm đau rồi tiếp tục vận động. Nhưng thực tế, bong gân cổ chân không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể để lại hậu quả lâu dài. Để hiểu thêm về loại chấn thương dễ gặp và cũng dễ bị bỏ qua này, mời bạn cùng ThS. BS. CKI. Nguyễn Văn Hoàng Tâm - chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình - Y học thể thao tìm hiểu trong bài viết dưới đây. 

1️⃣ Bong gân cổ chân là gì 

📊 Theo thống kê, bong gân cổ chân là loại chấn thương phổ biến nhất ở người chơi các môn thể thao dùng vợt. 

Bong gân cổ chân (lật cổ chân/lật sơ mi) là tình trạng dây chằng cổ chân bị căng, giãn hoặc đứt khi xoay hoặc lật cổ chân đột ngột, thường xảy ra sau khi va chạm hoặc té ngã trong quá trình chơi thể thao. Bong gân cổ chân thường được phân loại theo 3 cấp độ: I (nhẹ), II (trung bình) và III (nặng). 

💥 Người bị lật cổ chân thường xuất hiện cảm giác đau nhói ngay sau chấn thương, kèm theo sưng, bầm tím quanh vùng cổ chân. Một số trường hợp nghe thấy tiếng “bụp” lớn - là dấu hiệu đứt dây chằng; hoặc có trường hợp đi lại khó khăn hoặc không thể bước đi. 

📍 Một nguyên nhân dẫn đến bong gân cổ chân phổ biến là mặt sân quá trơn trượt hoặc bám dính, khiến độ ma sát giữa giày và mặt sân không phù hợp. Chính sự ma sát không đồng nhất này làm tăng nguy cơ trượt ngã và lật cổ chân. 

✅ Phần lớn trường hợp bong gân cổ chân được điều trị bảo tồn bằng phục hồi chức năng và vật lý trị liệu. Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi chấn thương quá nặng, ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động. 

2️⃣ Biến chứng khi không điều trị bong gân cổ chân không đúng cách 

Nếu không được khám và điều trị kịp thời và đúng phương pháp, bong gân có thể dẫn đến: 

🔶 Mất vững cổ chân mạn tính  

Đây là biến chứng phổ biến nhất khi bong gân không được điều trị đầy đủ. 

Người chơi thường cảm giác: 

▪️ Cổ chân dễ khuỵu hoặc sụm khi đổi hướng 

▪️ Mất tự tin khi bật nhảy 

▪️ Không dám vào các tình huống “di chuyển sang bên” mạnh 

Nguyên nhân chủ yếu: 

▪️ Các dây chằng ở mặt ngoài (đặc biệt ATFL và CFL) không lành đúng 

▪️ Không phục hồi đủ sức mạnh cơ quanh cổ chân 

▪️ Bỏ qua “proprioception training” – phục hồi cảm giác thăng bằng và định vị 

Hệ quả: giảm hiệu suất thi đấu, tăng nguy cơ tái bong gân gấp 2–3 lần. 

🔶 Bong gân tái phát 

Nếu không tập đủ giai đoạn phục hồi hoặc quay lại sân sớm: 

▪️ Dây chằng yếu → dễ tổn thương lặp lại 

▪️ Mỗi lần tái phát làm cổ chân ngày càng lỏng lẻo 

▪️ Thời gian hồi phục kéo dài hơn sau mỗi đợt 

Người chơi môn vợt với nhiều tình huống side-step và lunge rất dễ rơi vào vòng xoáy này nếu không tuân thủ phác đồ điều trị chuẩn. 

🔶 Tổn thương sụn-xương vòm xương sên 

Một số trường hợp bong gân có kèm chấn thương sụn khớp nhưng ban đầu không được phát hiện. 

Biểu hiện: 

▪️ Đau âm ỉ kéo dài ở sâu trong cổ chân 

▪️ Sưng tái đi tái lại 

▪️ Đau khi xoay hoặc chịu tải 

Nếu bỏ qua, tổn thương này có thể tiến triển thành thoái hóa khớp sớm. 

🔶 Đau quanh cổ chân mạn tính 

Điều trị không đúng có thể làm hình thành mô sẹo hoặc viêm mạn tính quanh cổ chân, gây: 

▪️ Đau phía trước cổ chân khi gập bàn chân 

▪️ Đau mặt ngoài cổ chân khi nghiêng người 

▪️ Hạn chế biên độ vận động khi di chuyển hoặc xoay trục 

Đây là nguyên nhân khiến nhiều vận động viên đi đứng bình thường nhưng cứ vào sân là đau. 

🔶 Giảm sức mạnh và kiểm soát động tác 

Khi không được hướng dẫn phục hồi đúng: 

▪️ Cơ mác bên ngoài yếu → giảm kiểm soát động tác xoay ngoài 

▪️ Mất cảm giác thăng bằng → dễ chấn thương khi đổi hướng 

▪️ Giảm phản xạ bảo vệ khớp 

Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hiệu suất thi đấu trong các môn vợt vì cổ chân phải liên tục thay đổi tốc độ, hướng và lực. 

🔶 Hạn chế tầm vận động 

Nếu không tập kéo giãn và phục hồi biên độ đúng giai đoạn: 

▪️ Giảm gập lưng cổ chân 

▪️ Giảm linh hoạt khi vào tư thế low lunge hay split-step 

▪️ Dễ gây bù trừ lên đầu gối và háng → tạo chấn thương chéo 

🔶 Thoái hóa khớp cổ chân sớm 

Bong gân lặp lại hoặc không điều trị đúng làm giảm chất lượng bề mặt khớp và tăng tải lực bất thường. 

Trong dài hạn, người chơi có thể bị: 

▪️ Đau mạn tính 

▪️ Sưng dai dẳng sau tập 

▪️ Hạn chế khả năng thi đấu ở cường độ cao 

Vì vậy, thăm khám kịp thời là bước cực kỳ quan trọng để bác sĩ xác định mức độ tổn thương và hướng điều trị phù hợp. 

✅ Nhằm mang đến kết quả chẩn đoán chính xác, CarePlus áp dụng hệ thống thiết bị hiện đại vào quy trình tầm soát, nổi bật với máy chụp MRI và máy chụp CT kết hợp trí tuệ nhân tạo AI, mang đến tốc độ chụp nhanh, chất lượng hình ảnh sắc nét và trải nghiệm nhẹ nhàng cho khách hàng. 

👉 Đừng để chấn thương nhỏ trở thành nỗi đau dài lâu. Nếu bạn hoặc người thân từng bị bong gân khi chơi thể thao, hãy đến CarePlus để được bác sĩ chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình – Y học thể thao – Cơ xương khớp thăm khám và tư vấn hướng điều trị - phục hồi hiệu quả, an toàn. 

📞 Inbox fanpage hoặc liên hệ qua hotline miễn phí 18006116 để đặt hẹn ngay.